Κρητική ίριδα (Iris cretensis), ένα από τα πολυάριθμα είδη φυτών της Δίκτης
Η επιβλητική ΒΔ ορθοπλαγιά της κορυφής Σπαθί το χειμώνα.
Οροπέδιο Νίσημος
Η περιοχή της Δίκτης είναι οικολογικής σημασίας καθώς αποτελεί τόπο διαμονής αρπακτικών πτηνών όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) η περίφημη βιτσίλα στην τοπική λαλιά, ο γύπας (Gyps fulvus), ο γυπαετός ή κοκκαλάς (Gypaetus barbatus), ο πετρίτης (Falco peregrinus), το χρυσογέρακο (Falco biarmicus), και η κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax pyrrhocorax).
Ενήλικο όρνιο
Χρυσαετός
Κοκκινοκαλιακούδα
Χρυσογέρακο
Πετρίτης
Τα δασικά είδη που κυριαρχούν είναι τραχεία πεύκη (Pinus brutia), πρίνος (πουρνάρι) (Quercus coccifera, Quercus calliprinos), κρητικός σφένδαμος (Acer sempervirens), άγριο (οριζοντιόκλαδο) κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens, var horizontalis) και λιοπρίνι ή φυλλίκι ή φυλλιρέα (Phillyrea latifolia).
Ο πρίνος είτε στη δενδρώδη είτε στη θαμνώδη μορφή (κατσοπρίνι) είναι το κυρίαρχο δασικό είδος στη Δίκτη σχηματίζοντας εκτεταμένους πρινώνες μέχρι και το υψόμετρο των 1700 μέτρων στις νότιες πλαγιές. Τα πευκοδάση, αντίθετα, περιορίζονται στη νότια και ανατολική πλευρά και σε σχετικά χαμηλότερα υψόμετρα (μέχρι 1350 μ). Συστάδες άγριου κυπαρισσιού υπάρχουν κυρίως στο Σελάκανο, στη νότια πλευρά της Τσίβης (κυπαρισσόδασος της Κριτσάς) και στις απότομες πλευρές φαραγγιών όπως της Εργάνου.
Στα βορειοανατολικά της Σελένας υπάρχει το Αζιλακόδασος, ένα δάσος από Αριές (Quercus ilex), είδος αειθαλούς βελανιδιάς που στην Κρήτη ονομάζεται Αζίλακας. Επίσης οι περιοχές υψομέτρου 850-1800 μ. αποτελούν καταφύγιο του απειλούμενου και ενδημικού (για την Κρήτη) είδους Αμπελιτσά (Zelkova Abelicea). Τα δάση της Δίκτης έχουν μειωθεί δραματικά σε σχέση με την περίοδο ως την Τουρκοκρατία, οπότε υπήρχαν πυκνά δάση με αγριοκάτσικα. Στα χρόνια της Κατοχής (1941-44) πολλά δάση καταστράφηκαν από τους κατακτητές, επειδή αποτελούσαν προστασία για τους αντιστασιακούς αγωνιστές. Οι πλαγιές με χαμηλά υψόμετρα είναι κατάφυτες από πουρνάρια, ελιές, αγριελιές, λιοπρίνια (φυλλίκια ή φυλλιρέες), χαρουπιές και πεύκα στα νοτιοανατολικά. Στα βράχια και τους γκρεμούς, ευδοκιμεί το κρητικό δίκταμο ή έρωντας (Origanum dictamnus) το οποίο έχει πάρει το όνομά του από τη Δίκτη. Στο οροπέδιο του Καθαρού έχουν βρεθεί οστά προϊστορικού ιπποπόταμου (Hippopotamus creutzburgi) που ζούσε στην περιοχή.
Προστασία
Σημαντική απειλή για το οικοσύστημα της οροσειράς αποτελούν οι δασικές πυρκαγιές που προκαλούν συχνά τρομακτική ζημιά στα πευκοδάση και στους πρινώνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τρεις καταστροφικότερες πυρκαγιές της Κρήτης την περίοδο 1980-2008 αφορούν την νοτιοανατολική περιοχή της Δίκτης[2] (28/8/1983, 24/7/1993, 17/8/1994). Η πυρκαγιά στις 17/8/1994 κατέκαυσε 70 χιλιάδες στρέμματα – συμπεριλαμβανομένης μεγάλης δασικής έκτασης – και θεωρείται μια από τις 10 καταστροφικότερες πυρκαγιές της Ελλάδας την περίοδο 1980-2006. Σε βραχώδη μέρη με σχετικά μικρή βροχόπτωση και εκτεταμένη κτηνοτροφία η ανανέωση των δασών γίνεται με πολύ αργούς ρυθμούς. Η σφοδρότητα των πυρκαγιών ενισχύεται από την ξηρότητα του κλίματος καθώς και τη μεγάλη ένταση των εποχιακών Β-ΒΔ ανέμων (μελτέμια) το δεύτερο μισό του καλοκαιριού στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Επιπλέον απειλή αποτελεί η εκτεταμένη και αυθαίρετη όργωση του ορεινού όγκου με αγροτικούς δρόμους που έχει σαν συνέπεια την ανθρώπινη ανεξέλεγκτη παρέμβαση: λαθροθηρία, αυθαίρετη δόμηση, παράνομη υλοτομία, σκουπίδια, υπερβόσκηση. Η ανθρώπινη απειλή συντηρείται από την έλλειψη σχεδιασμού από την πλευρά των τοπικών φορέων για την ορθολογική αξιοποίηση των πόρων που ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του ορεινού όγκου.
Οι παρακάτω περιοχές της Δίκτης έχουν συμπεριληφθεί στο πανευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 (Φύση 2000) για την προστασία των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους: GR4320010 (Κορυφή Λάζαρος – Μαδάρα Δίκτης), GR4310011 (Κορυφή Κούπα), GR4310006 (Δίκτη: Ομαλός Βιάννου, Σύμη – Ομαλός), GR4320002 (Δίκτη: Οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό, Σελένα, Κρασί, Σελάκανο, Χαλασμένη Κορυφή), GR4320013 (Φαράγγι Σεληνάρι – Βραχάσι).
Αζιλακόδασος
Αζιλακόδασος